Kompanyi reent yi yépp ci Sénégal

Dafa leer na ci Senegaal, abal xaliss ci digitaal dafa génne tey yëngu, loolu di indi ay soppi yu bari ci ni nit ñi di amee xaliss ngir seeni soxla. Ci atum 2025, am na lu ëpp fukki aplikasi yu di abal xaliss yu nekk ci suuf si, te ñoom ñépp dañuy xeex ngir am ci jaay bi. Ngir jëfandikukat yépp am jàngale bu leer ci taxawaay bi, te xam ñeneen ni ñuy sàmm seen bopp, jàngale googu dina leen dimbali bu baax ci seeni dogal.

Taxawaay-u Jaay-u Abal Xaliss ci Digitaal ci Senegaal

Booleel ci mbooloo-y xaliss ci Senegaal dafa yokku lool, dém ci 68% ci 2025, ginaaw bi mu doon 56% ci 2021. Loolu yépp mi ngi feeñ ci barke xaliss-u telefoŋ ak njëfandiku-y abal xaliss ci digitaal. Bank Cèntraal bu Réewum Gannaar-u Afrig (BCEAO) mooy yor yoon yi ci wàll gi, ba tax na seeni tëggale ci 2022 ak liseŋsi-y mikarofinans yi ci ginaaw loolu, tax na jaay bi gën a yees. Ci digg atum 2025, am na lu ëpp 14 aplikasi yu nekk ci suuf si yu di abal xaliss, te yu bari ci ñoom dañuy abal xaliss te amul garaanti mbaa kont bank. Xaliss bu jëlee ci abal xaliss ci digitaal dafa tollu ci 150 miliyaar F CFA ci 2024, te mi ngi yokku ci 28% at mi ngi at. Doonte loolu, am na ay jafe-jafe ci sàmm-u jëfandikukat yi, ci wàllu xam-xami jëfandikukat (KYC), booleel-u njëfandiku yi, ak nettali-y njëf bu leer. BCEAO mi ngi waajal benn platforom bu yees bu ñuy wax interoperable instant payments bi dina booleel abalkat yi ñu sankaraal, te dina gën a dëgëral yoon yi ci jaay bi.

Kompanyi yu Mag yi ak Seen Aplikasi yi

Kompanyi yu bari ak seeni aplikasi yu nekk ci jaay bi, ci Senegaal ci 2025, bokk na ci ñoom:

• Wave Mobile Money: Aplikasi bii dafa yor njëfandiku-y xaliss-u telefoŋ bu am solo. Mi ngi abal xaliss ci digganteek ay mikarofinans yu mu bokkël liggéey, waaye rati-y njot yi ak ëttal-u xaliss bi leeragul. Fees-am moo di 1% ci transfer yi, te amul fees ci kont bi. Wave am na lisans EME.SN 017/2022 ci BCEAO.
• Djamo: Aplikasi bii dafa yees lool, te mooy fintech bi njëkk a am lisans mikarofinans ci BCEAO ci Septàmbar 2025. Djamo dafa abal xaliss ba ci 1 miliyoŋ F CFA, te am na kont yi amul fees. Rati-y njot yi leeragul, waaye seen Play Store Rating dafa baax (4.6).
• Orange Money Sénégal (Tik Tak & Tik Tak+): Sonatel/OFMS ñoom ñoo yor aplikasi bii. Ndax li ëpp 5 miliyoŋi kliyaan, am na mbooloo mu mag mu koy jëfandiku.
• Tik Tak: Mi ngi abal xaliss ci diggante 5 000 F CFA ak 50 000 F CFA. Fees-am moo di 1.14% HT ci weer, ak benn fees-u liggéey bu 2 400 F CFA HT ci at (promo 500 F CFA HT ba Desàmbar 2025). Rati-y njot bi mi ngi tollu ci ~13.7%.
• Tik Tak+: Mi ngi abal xaliss ci diggante 51 000 F CFA ak 500 000 F CFA. Fees-am moo di 3.3975% HT ci njot, ak 3% ci dosiye, ak benn fees-u liggéey bu 5 600 F CFA HT ci at. Ngir abal lu ëpp 100 000 F CFA, dafa la laaj nga am 30% ci xaliss-u sàmm. Rati-y njot bi mi ngi tollu ci ~48%.
• Gombe Crédit, Credit rapide, Riz espèces, Crédit levier, Pivoine argent, daba finance, Zigi Kash: Kompanyi yii ñoom ñépp dañuy abal xaliss ci internet, waaye yu bari ci ñoom rati-y njot yi ak yoon yi leeragul. Lu bari ci ñoom dañuy fay xaliss ci saa su nekk ci telefoŋ. Dof-doflu yi di jëfandiku aplikasi yii dañuy bëgg a gëstu te wutal yoon yi ñu sankaraal.

Rati-y Njot, Ëttal-u Xaliss ak Yoon yi

Rati-y njot ak ëttal-u xaliss yi dafa wuute ci diggante aplikasi yi. Lu tollu ci 5 000 F CFA ba 1 miliyoŋ F CFA lañuy abal, te rati-y njot yi mën na dem ci 13% ba 48% ci at. Yoon yi dafa gatt, bu ëpp ci weer, waaye am na ñu mën a yóbbu lu yées. Dañu war a gëstu bu baax, ndax am na ñu di indi ay fees yu nëbbat. Ñenn ci ñoom dañuy laaj garaanti mbaa xaliss-u sàmm, ni Tik Tak+ di ko def. Fees-u dosiye ak fees-u liggéey yi mën na yokk njëf-u abal bi lool, motax jëfandikukat yi dañu wara leer ci loolu yépp bu ñuy jël abal.

Booleel ci Xaliss-u Telefoŋ ak Teknoloji

Jaay bi mi ngi dox ci barke teknoloji yu yees, te xaliss-u telefoŋ am na ci lu bari solo. Suuf si dafa nekk “telefoŋ bi njëkk,” te loolu tax na aplikasi yu bari mën a yegg ci mbooloo mu mag. Xaliss-u telefoŋ ak njëfandiku-y telefoŋ yu yees yi tax na ñu mën a abal te fay xaliss ci saa su nekk, te amul kont bank. BCEAO mi ngi dox ci njëfandiku-y interoperable instant payments bi dina gën a booleel yépp, te dina gën a dëgëral taxawaay bi.

Sankaraal-u Yoon yi ak Sàmm-u Jëfandikukat yi

BCEAO mooy sankaraal jaay-u xaliss ci digitaal ci UEMOA. Liseŋsi-y mikarofinans yi tax na sector bi gën a yees, te sàmm-u jëfandikukat yi gën a dëgër. Waaye, am na ay yàq-yàq yu am, ni fees yu nëbbat, dërëm bu bari, sàmm-u xam-xami nit ñi, ak yàq-yàq ci tur. BCEAO mi ngi waajal ay yoon yu yees ngir gën a dëgëral yoon yi ak sàmm-u jëfandikukat yi. Ngir sàmm sa bopp, dafa la laaj nga jëfandiku aplikasi yi am lisans ci BCEAO, ndax ñoom ñoo am yoon yu leer, te mën nga am fa nga leen mëna toogël bu amee jafe-jafe.

Xelal yu Bari Solo ngir Jëfandikukat yi

Ngir nga sàmm sa bopp te jariñu ci abal xaliss ci digitaal, danga wara topp xelal yii:

• Gëstu Rati-y Njot yi ak Fees yi: Bu la amee jafe-jafe ci jël abal, danga wara gëstu rati-y njot yi ak fees yépp bu leer. Jëfandiku aplikasi yi di nettali seeni njëf bu leer. Wax-yi ~13.7% (Tik Tak) ak ~48% (Tik Tak+) yu leer yi, jël leen ni ay royukaay.
• Jël abal bu dëppook sa kàttan: Bu la amee jafe-jafe ci jël abal, danga wara dëkkal sa bopp ci jël abal bu dëppook sa kàttan, te fàyyoo ko ci waxtu wi. Bu la amee jafe-jafe ci jël abal bu ëpp benn ci saa su nekk ngir bañ a dërëm lool.
• Jëfandiku Aplikasi yu Sankaraal: Jëfandiku aplikasi yi am lisans ci BCEAO mbaa yu am seeni liggéey yu leer ak ay mikarofinans yu ñu sankaraal. Loolu dina la may sàmm-u yoon bu amee jafe-jafe.
• Gëstu Rappor-u Kredi bi: Gëstu sa rappor-u kredi ci bureau bi ci UEMOA ngir sàmm sa tur. Abal bu ñu fàyyuwul mën na yàq sa tur, te mën na la jaaxal ci am xaliss ci kanam.
• Sàmm sa Xam-xam ci Digitaal: Jang yoon yi ak tëggale yi ci sàmm-u xam-xami nit ñi. Sàmm sa xam-xam ci telefoŋ, te bañ a seddoo ko ak ñi la gëmul.

Yëngu-y Jaay bi ak Jëmm ci Kanam

Jaay-u abal xaliss ci digitaal ci Senegaal dina gën a yokku ak a yëngu. Xeej-xeej yi dina yokku, te dina tax na kompanyi yi gën a bëgg a dëggal seeni liggéey ak a gën a leer. Booleel-u njëfandiku-y xaliss-u telefoŋ ak teknoloji yu yees dina tax na jaay bi gën a am solo. BCEAO dina gën a dëgëral yoon yi, te dina tax na jëfandikukat yi am gën a sàmm. Ngir Senegaal, abal xaliss ci digitaal moo di benn yoon bu am solo ngir booleel ci mbooloo-y xaliss ak dimbali nit ñi ci seeni soxla ci xaliss. Waaye, dafa la laaj nga am xam-xam bu leer te jëfandiku ko ak njariñ.